Kategori: Makaleler

Hollanda Neden Portakal Deniyor? Tarihi Bir Bakış Giriş: Bir Tarihçinin Perspektifiyle Bir tarihçi olarak geçmişe göz attığımda, bazen kelimelerin ve kavramların hayatımıza nasıl şekil verdiğini düşünmeden edemem. “Hollanda” ve “portakal” arasında kurulan bağ, aslında yalnızca bir kelime oyunundan ibaret değil. Bu iki kelime, yüzyıllar süren toplumsal değişimler, ticaret yolları ve kültürel etkileşimlerin bir sonucudur. Peki, Hollanda neden portakal deniyor? Bu soruya derinlemesine bakarken, sadece bir meyvenin tarihini değil, aynı zamanda bir milletin küresel arenadaki yerini ve tarihsel kırılma noktalarını da göz önünde bulundurmak gerekiyor. Portakalın Hollanda ile Bağlantısı: Tarihsel Kökenler Hollanda’nın “portakal” olarak anılmasının arkasındaki tarihi arayış, 16. yüzyılın sonlarına…

Hipertansiyon Hastası Olduğu Nasıl Anlaşılır? Toplumsal Yapılar ve Bireylerin Etkileşimi Üzerine Bir Sosyolojik Bakış Toplumlar, sadece bireylerin bir arada yaşadığı coğrafyalardan ibaret değildir. Her bir birey, içinde bulunduğu toplumsal yapılar ve kültürel normlarla şekillenen bir varlık olarak, aynı zamanda bu yapıları da yeniden inşa eder. Bir araştırmacı olarak bu etkileşimi gözlemlerken, bazen en sıradan gibi görünen olguların derin toplumsal bağlamlarda çok farklı anlamlar taşıyabileceğini fark ediyorum. Örneğin, sağlık sorunları ve özellikle hipertansiyon gibi kronik hastalıkların birey ve toplum üzerindeki etkisi, sadece tıbbi bir mesele olmaktan çok daha fazlasıdır. Hipertansiyon, yalnızca bireyin bedensel sağlığını değil, aynı zamanda toplumsal normlar, cinsiyet rolleri…

Dosya Kaydetme Nasıl Yapılır? Dijital Dünyada Unutulmaya Yüz Tutan Bir Yetkinlik Bugün dijital dünyada dosya kaydetmek, adeta otomatikleşmiş bir işlem haline gelmişken, gerçekten bu işlemi nasıl yapmamız gerektiğini hiç sorguladık mı? Dosya kaydetme, basit bir tıklama hareketi gibi görünse de, aslında derinlemesine düşündüğümüzde fazlasıyla tartışmaya açık bir konu haline geliyor. Dosya kaydetmenin çok basit bir işlem olduğunu kabul etmek, dijitalleşen dünyamızda hepimizin bu konuda yeterince bilgi sahibi olduğumuz anlamına mı gelir? Ya da asıl sorun, hepimizin sadece bu işlemi mekanik olarak yapıyor olmamızda gizli? Gelin, bu konuya cesurca yaklaşalım ve dosya kaydetmenin zayıf yönlerini inceleyelim. Dosya Kaydetme: Temel Bir İşlem,…

Cappuccino Önce Süt mü Kahve mi? Köpüğün Altında Yatan Tartışma Bugün seni tezgâha, fincanın yanına davet ediyorum. O sabah ritüelinde, buhar çubuğunun fısıltısına karışan küçük bir soru var: “Cappuccino önce süt mü kahve mi?” Kulağa basit geliyor, biliyorum. Ama kahvenin dünyasında basit soruların arkasında genellikle tarih, teknik ve tat hafızamızı etkileyen psikoloji saklıdır. Gel, birlikte kapağı kaldıralım. Kısa Yanıt (Ama Hakkını Vererek): Kahve (Espresso) Önce Klasik cappuccino, temelde üç katmandan oluşur: espresso, buharda ısıtılmış süt ve kadifemsi süt köpüğü. İtalyan ekolünde, espresso önce hazırlanır; ardından dokusu ipek gibi olan buharlanmış süt dökülür, en üste de mikro köpük yerleşir. Böylece kahvenin…

Aşk-ı Vuslat Ne Anlama Gelir? Aşk… Hepimiz ona dair bir şeyler biliyoruz. Kimimiz için bir rüya, kimimiz için bir tutku, kimimiz içinse bir arayış. Ancak aşkın en derin, en mistik hali, belki de “Aşk-ı Vuslat”tır. Bu kavram, sadece bir duygudan çok, ruhsal bir birleşim, bir bütünlük arayışıdır. Peki, aşk-ı vuslat ne demektir? Bu yazı, aşkın yalnızca fiziksel değil, manevi bir boyutta nasıl şekillendiğini ve insanların bu kavramla nasıl bütünleştiğini anlamamıza yardımcı olacak. Aşk-ı Vuslatın Derinliği Aşk-ı vuslat, kelime olarak “aşkın birleşmesi” ya da “aşkın kavuşması” anlamına gelir. Fakat burada bahsedilen aşk, sadece iki insan arasındaki duygu yoğunluğundan çok daha fazlasıdır.…

Zamanın Kendi Takvimini Yazmak: Miladi ve Hicri Takvimin Edebiyat Perspektifinden İncelenmesi Zaman, kelimelerle yazılabilen, anlatılabilen ama bir türlü tam olarak kavranamayan bir akıştır. Bu akış, tarih boyunca farklı toplumların benimsediği takvimler aracılığıyla şekillenmiş, her biri zamanın gücünü ve yönünü anlamaya yönelik bir araç olarak var olmuştur. Miladi ve Hicri takvimleri de bu akışın, edebiyatçının kaleminden çıkan zaman izleri gibi, hem geçmişi hem de geleceği belirleyen birer harita olmuştur. Bu yazıda, Miladi ve Hicri takvimlerin nasıl hesaplandığını, edebiyatın derinliklerinden süzülen bir bakış açısıyla inceleyeceğiz. Zamanın sonsuzluğunda kaybolan insanın, bir yudum geçmişi ve geleceği nasıl kucakladığını anlamaya çalışacağız. Miladi Takvim: Batı’nın Zaman…

Kaba Güruh Ne Demek? Tarihsel İzlerden Güncel Tartışmalara Bir Kavramın Yolculuğu Kısa Tanım: Sözcüğün Arka Planı “Kaba güruh” ifadesi, olumsuz çağrışımlı bir biçimde “aşağılanan kalabalık, değersiz görülen topluluk” anlamına gelir. Osmanlıca metinlerde geçen gürûh biçimi ise Farsça “گروه (gorūh)” kökünden gelir ve temel olarak “cemaat, takım, topluluk” karşılıklarını taşır; modern Türkçede bu nötr anlam, “kaba” gibi niteleyicilerle birleşince küçültücü bir tona bürünür. Bu tarihsel iz, Osmanlıca sözlüklerde “cemâat, bölük, takım” açıklamalarıyla doğrulanır. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Kavramın Tarihçesi: Kalabalığın Kısa Düşünce Tarihi “Kaba güruh” ifadesi, Batı düşüncesindeki “kalabalık” (crowd/mob) tartışmalarının Türkçedeki yankılarına da açılır. 19. yüzyıl sonu sosyal psikolojisinin etkili metinlerinden Gustave Le…

Konulara farklı pencerelerden bakmayı seviyorum; özellikle de ebeveynlik gibi herkesin deneyimiyle şekillenen başlıklarda… “Çocuklar kaç yaşına kadar sık hasta olur?” sorusu da tam böyle bir konu. Gelin, sayılara meraklıların objektif-analitik yaklaşımıyla, insan hikâyelerine yakın duranların duygusal-toplumsal bakışını yan yana koyalım; hem verileri hem de günlük hayatın ritmini konuşalım. Çocuklar Kaç Yaşına Kadar Sık Hasta Olur? (Soruyu Doğru Kurmak) Önce çerçeveyi çizelim: “Sık hastalanma” denildiğinde, çoğu aile için tekrarlayan üst solunum yolu enfeksiyonları (soğuk algınlığı, grip benzeri tablolar), okul/kreş devamsızlıkları ve evde bakım yükü akla gelir. Çocukların bağışıklık sistemi yaşla olgunlaştıkça bu döngü seyrekleşir; ancak erken çocukluk ve okulun ilk yılları…

Hıyar Hangi Ülkenin? Kültürler Arasında Bir Sebze, Kimlik ve Ritüel Yolculuğu Antropolojinin büyülü dünyasında her kültür, kendi benzersiz hikayelerini anlatır. Bu hikayeler bazen çok derin, bazen ise basit gibi görünen bir öğede gizlidir. Bir antropolog için, kültürlerin dokusu yalnızca büyük törenlerde, anıtsal yapılar veya tarihsel olaylarda değil, gündelik yaşamın en sıradan parçalarında da bulunur. Bugün, en basit ve belki de en sıradan sebzelerden biri olan hıyarı inceleyeceğiz. Bu basit sebze, aslında birçok kültürde derin anlamlar taşır. Hıyar, yalnızca sofralarda değil, kültürlerin arasındaki bağlarda da önemli bir rol oynar. Peki, hıyar hangi ülkenin? Gelin, bu soruya antropolojik bir bakış açısıyla yaklaşalım…

Yalın Durum Hal Nedir? Bilimsel Ama Sade Bir Yolculuk Merhaba sevgili okur! 🌱 Bugün sizlerle merak uyandırıcı bir kavramı keşfe çıkıyoruz: yalın durum hal. İlk bakışta kulağa biraz teknik gelse de aslında hepimizin günlük yaşamında deneyimlediği, ama adını belki de hiç koymadığımız bir olgu. Gelin, bilimsel verilerle desteklenen bu kavramı, anlaşılır ve samimi bir dille birlikte inceleyelim. Yalın Durum Halin Tanımı Yalın durum hal, bir sistemin veya organizmanın en basit, en temel, en “sade” formunu ifade eder. Bunu bir bilgisayarın fabrika ayarlarına dönmesi ya da bir insanın zihinsel karmaşadan sıyrılarak saf farkındalık hâline ulaşması gibi düşünebilirsiniz. Bilimsel literatürde bu kavram;…